Skip to main content

Bαρέα και ανθυγιεινά στα εργοστάσια του Facebook

Εργαζόμαστε όταν κάνουμε ένα tweet ή όταν ανεβάζουμε φωτογραφίες με γατάκια στο Facebook; Η απάντηση στο ερώτημα, υποστηρίζουν αρκετοί οικονομολόγοι, ίσως μας επιτρέψει να διαπιστώσουμε ποιοι θα είναι οι κυρίαρχοι της οικονομίας του κυβερνοχώρου στον 21ο αιώνα.

του Άρη Χατζηστεφάνου

Eάν ένα σχόλιο που κάνουμε στο Facebook βοηθά την εταιρεία να συγκεντρώσει πληροφορίες για εμάς, τις οποίες στη συνέχεια πουλά σε διαφημιστικές εταιρείες για να μας στέλνουν στοχευμένα διαφημιστικά μηνύματα, είναι προφανές ότι κάποιοι κερδίζουν χρήματα από μια δική μας δραστηριότητα.

Η παρατήρηση αυτή οδήγησε ορισμένους στο συμπέρασμα ότι το Facebook και άλλες πλατφόρμες, που καταγράφουν και επεξεργάζονται κάθε μας κίνηση… μας χρωστάνε πολλά μηνιάτικα από την «εργασία» που τους προσφέραμε.

Αυτό ήταν παραδείγματος χάριν το συμπέρασμα μια καλλιτεχνικής καμπάνιας με τίτλο «Wages for Facebook» («Μισθοί για το Facebook») που μας καλούσε να αντιμετωπίσουμε κάθε δραστηριότητά μας στο διαδίκτυο ως απλήρωτη εργασία. Στο «μανιφέστο» τους, το οποίο παρουσίαζαν σε εκθέσεις με τη μορφή ενός κειμένου που εμφανιζόταν σε ένα iPad, σημείωναν μεταξύ άλλων: «Το αποκαλούν φιλία. Εμείς το αποκαλούμε απλήρωτη εργασία. Με κάθε μας like και chat η υποκειμενικότητά μας δημιουργεί κέρδη τα οποία καρπώνονται αυτοί. Το αποκαλούν διαμοιρασμό, εμείς το αποκαλούμε κλοπή».

Η πρωτοβουλία αντέγραφε ουσιαστικά ορισμένες από τις βασικές αρχές του προγράμματος «Wages for Housework» («Μισθός για την οικιακή εργασία») που αναπτύχθηκε από το ριζοσπαστικό φεμινιστικό κίνημα της Ιταλίας τη δεκαετία του 1970 και απαιτούσε από το κράτος να πληρώνει την εργασία που πραγματοποιούν οι γυναίκες για τη συντήρηση των νοικοκυριών τους. Ενώ, όμως, το «Wages for Housework» πατούσε σε στιβαρές οικονομικές αναλύσεις ακαδημαϊκών όπως η Σίλβια Φεντερίτσι, που άσκησαν εποικοδομητική κριτική στον μαρξισμό και αντιμετώπισαν τα οικιακά σαν μια μορφή εργασίας για την αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης (reproductive labor), τα επιχειρήματα του «Wages for Facebook» φάνταζαν ελαφρώς έωλα.

Παρ’ όλα αυτά, αρκετοί ακαδημαϊκοί, όπως ο Κρίστιαν Φουτς, από το Πανεπιστήμιο του Westminster, έδωσαν νέο νόημα στη σχετική συζήτηση, υποστηρίζοντας ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «αποτελούν χώρους για την εκμετάλλευση πλεονάζουσας εργατικής δύναμης σε καπιταλιστικές συνθήκες». Στα βιβλία του ο Φουτς αναφέρεται σε διαφορετικές μορφές απλήρωτης εργασίας (από τους σκλάβους και τις νοικοκυρές μέχρι… τους χρήστες του Facebook) και αναλύει τους μηχανισμούς με τους οποίους εξαναγκάζονται να προσφέρουν δωρεάν εργασία (οι σκλάβοι με την απειλή του θανάτου, οι γυναίκες της πατριαρχικής κοινωνίας άλλοτε με τη φυσική βία και άλλοτε με συναισθηματικές πιέσεις και οι «εργάτες» του Facebοok με την απειλή να αποκλειστούν από κοινωνικές δραστηριότητες).

Οπως εξηγεί ο καθηγητής του Kings College, Νικ Σρνίτσεκ, στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του «Platform Capitalism», «η απάντηση στο ερώτημα εάν οι online δραστηριότητές μας αποτελούν εργασία, στο πλαίσιο της καπιταλιστικής παραγωγής, δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν μια σχολαστική αντιπαράθεση μεταξύ ακαδημαϊκών». Εάν πρόκειται για δωρεάν εργασία, σημειώνει ο Σρνίτσεκ, οι εταιρείες που την καρπώνονται αποτελούν ένα θείο δώρο για το σύνολο του καπιταλιστικού συστήματος – καθώς ανοίγουν νέους δρόμους για την εκμετάλλευση της εργασίας. Εάν όμως οι online δραστηριότητές μας δεν αποτελούν εργασία, αυτές οι εταιρείες-πρότυπα απλώς παρασιτούν σε βάρος άλλων βιομηχανιών που παράγουν αξία. Συνεπώς ο καπιταλισμός βρίσκεται σε ακόμη πιο δεινή θέση απ’ ό,τι πιστεύαμε.

Η απάντηση, λοιπόν, στο ερώτημα εάν ένα like αποτελεί εργασία θα μας αποκαλύψει εάν το Facebook θα αποτελέσει την General Motors του 21ου αιώνα ή εάν πρόκειται για ένα ακόμη παράσιτο (όρο τον οποίο έχει χρησιμοποιήσει ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ για να περιγράψει και πλατφόρμες όπως η Google). Οπως συμβαίνει πολύ συχνά, ο Σρνίτσεκ διαπίστωσε ότι οι απαντήσεις στα ερωτήματα που δημιουργεί η νέα οικονομία του διαδικτύου βρίσκονταν μπροστά στα μάτια μας και μάλιστα στις πρώτες σελίδες ενός βιβλίου που κυκλοφόρησε πριν από περίπου 150 χρόνια: τον πρώτο τόμο από το «Κεφάλαιο» του Μαρξ.

Στο «Κεφάλαιο» η παραγωγική εργασία συνδέεται άμεσα με την παραγωγή αντικειμένων τα οποία είναι χρήσιμα για άλλους. «Εάν ένα πράγμα είναι άχρηστο», εξηγούσε ο Μαρξ, «τότε είναι άχρηστη και η εργασία που περιέχει, δεν λογαριάζεται σαν εργασία και συνεπώς δεν αποτελεί αξία». Ο Σρνίτσεκ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι πλατφόρμες όπως το Facebook δεν εκμεταλλεύονται δωρεάν εργασία, αλλά μετατρέπουν τις online δραστηριότητές μας σε «πρώτη ύλη», την οποία επεξεργάζονται με αλγόριθμους και πουλάνε στους διαφημιστές προκειμένου αυτοί να στέλνουν στοχευμένα διαφημιστικά μηνύματα. Και αυτό το συμπέρασμα όμως τροφοδοτεί έναν νέο γύρο αντιπαράθεσης: αποτελεί η διαφήμιση μια παραγωγική διαδικασία;

Πριν από μερικές δεκαετίες, ο μεγάλος μαρξιστής οικονομολόγος Πολ Σουίζι είχε απαντήσει αρνητικά, περιγράφοντας τις διαφημίσεις ως μια μη παραγωγική ιδιότητα του μονοπωλιακού καπιταλισμού. Πιθανότατα, δηλαδή, θα κατέτασσε και αυτός ορισμένες πλατφόρμες, όπως το Facebook, στα παράσιτα της σημερινής οικονομίας.

Πηγή:

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

The wounded US imperialist beast becomes more dangerous than ever as desperately seeks to start a WWIII

globinfo freexchange   It seems that the declining Western superpower is losing ground and tries hardly to avoid the inevitable.    The US imperialist beast, despite all the destruction that causes, is failing to fulfill its utter objectives. Which in short, are the dissolution of Russia and China, looting their vast resources, as well as the full expansion of the destructive neoliberal model throughout these areas and other countries allied with the Sino-Russian bloc.   Most importantly, the wounded beast is loosing much of its strength due to the rapid de-dollarization that has started approximately ten years ago, as dollar had become the front line of the US imperialist sweeping force since the early 70s.   As if nothing has changed, the beast insists on using the same tools to prevail in the global geopolitical field, ignoring the unprecedented changes and complexities under current circumstances.    In a move (as it seems) of desperation, the United States House of Representative
Post a Comment
Read more

Atlanta Police Violently Arrest Emory Students & Faculty to Clear Gaza Solidarity Encampment

Democracy Now!   As a wave of student protests against Israel’s war on Gaza continues to spread from coast to coast, schools and law enforcement have responded with increasing brutality to campus encampments.    One of the most violent police crackdowns took place at Emory University in Atlanta on Thursday, when local and state police swept onto the campus just hours after students had set up tents on the quad in protest against Israel’s war on Gaza as well as the planned police training center known as Cop City.    Police used tear gas and stun guns to break up the encampment as they wrestled people to the ground, and are accused of using rubber bullets. Among those arrested were a few faculty members.    Democracy Now! spoke with two of the arrested professors: Noëlle McAfee, chair of the philosophy department, and Emil’ Keme, professor of English and Indigenous studies. Also with Palestinian American organizer and medical student Umaymah Mohammad, who describes how Emory has repeat
Post a Comment
Read more

Indiana University Brings In SNIPERS & Then LIES About It

Katie Halper   Katie Halper talks to Aidan Khamis and Bryce Greene, who was arrested at Indiana University where snipers have been brought in. Bryce Greene is a student, writer, organizer and media critic based in Indianapolis. He is a contributor to Fairness and Accuracy In Reporting. He was arrested and banned from Indiana University's campus for participating in the Gaza solidarity encampment at Indiana University. Aidan Khamis is an organizer for Palestine Solidarity Committee IU and IU divestment coalition.  
Post a Comment
Read more

"Student Intifada": Stanford, University of Michigan, Indiana University, & more

The Real News Network   Seven months into Israel’s genocidal war on Gaza, a student-led grassroots movement is spreading across the US and beyond, hearkening back to the student protests of the ‘60s that played a pivotal role in ending the US war in Vietnam.    In what is being called the “student intifada,” with over 100 encampments going up at different college and university campuses, students, faculty, grad students, and other campus community members are exercising civil disobedience, occupying space on campuses, defying brutal repression from administrators and police, combatting skewed and wildly lopsided narratives in corporate media, and pressuring their universities to “disclose and divest” their investments in companies and financial institutions connected to Israel.    TRNN speaks with encampment organizers/participants from the University of Michigan, the Indiana University, and Stanford University, and gets updates from encampments from New York to California. 
Post a Comment
Read more

Yanis Varoufakis Banned from Germany as Berlin Police Raid & Shut Down Palestinian Conference

Democracy Now!   As Germany intensifies its crackdown on pro-Palestinian voices, Democracy Now! spoke with Greek economist and politician Yanis Varoufakis, one of the planned speakers at a conference in Berlin last weekend that was forcibly shut down by police. The Palestine Congress was scheduled to be held for three days, but police stormed the venue as the first panelist spoke.    Germany's Interior Ministry had also banned some conference speakers from even entering the country, including Varoufakis, the Palestinian British surgeon Ghassan Abu-Sittah and the Palestinian researcher Salman Abu Sitta.    " This is not about protecting Jewish lives and Jews from antisemitism. It's all about protecting the right of Israel to commit any war crime of its choice, " says Varoufakis.    Varoufakis speaks also about freeing Julian Assange and his new book Technofeudalism .      Related: Germany again on a dark path towards fascism
Post a Comment
Read more

Pro-Palestinian Campus Encampments Spread Nationwide Amid Mass Arrests at Columbia, NYU & Yale

Democracy Now!   Palestinian solidarity protests and encampments are appearing on college campuses from Massachusetts to California to protest Israel's attacks on Gaza and to call for divestment from Israeli apartheid. This week, police have raided encampments and arrested students at Yale and New York University.    Palestinian American scholar and New York University professor Helga Tawil-Souri describes forming a faculty buffer to protect students, negotiating with police, and the ensuing crackdown that led to over 100 arrests Monday night.    Uptown in New York City, the encampment at Columbia University is entering its seventh day despite mass arrests of protesters last week. "In my opinion, the NYPD were called in under false pretenses by the president of the university," says Joseph Slaughter, professor at Columbia University. "The university is being run as a sort of ad-hocracy at this point, the senior administration making up policies and procedures and pro
Post a Comment
Read more

'Make no mistake, the full-scale assault on Rafah would be a human catastrophe': Guterres

Al Jazeera English   United Nations Secretary-General Antonio Guterres has appealed for an end to the bloodshed in Gaza. He says the Middle East is at risk of explosion if the fighting continues. In his speech, Guterres urged Israel’s allies to press its leadership to stop the war on Gaza.  “ I appeal to all those with influence over Israel to do everything in their power to help avert even more tragedy. The international community has a shared responsibility to promote a humanitarian ceasefire, the unconditional release of all hostages, and a massive surge in life-saving aid, ” he said. “ It is time for the parties to seize the opportunity and secure a deal for the sake of their own people. ”
Post a Comment
Read more

Day 1846: Julian Assange still in prison and under slow-motion execution by the Anglo-American imperialist criminals

failed evolution   On 11 April 2019, the Ecuadorian government of traitor Lenin Moreno, invited the Metropolitan Police into the Ecuadorian embassy in London, and they arrested Julian Assange . Since then, Assange is kept in Belmarsh high security prison in London, without actual charges.   The real reason world's number one political prisoner is still kept in this high security prison, is because he exposed horrendous war crimes carried out by the US imperialists and their allies.   The ruthless Western imperialist regime wants to punish the No1 real journalist in the world and make him an example for any Whistleblower or real journalist who will attempt to expose its big crimes in the future.   And the Anglo-American axis has now become officially a fascist coalition , framed by the rest of its Western pets. UK's Home Secretary Priti Patel, one of the most ruthless ever, decided to extradite Julian Assange to US. No surprise of course. The only question we had in mind is
Post a Comment
Read more

Biden PANICS Over Israel's Genocide

Owen Jones   Biden's latest move tells us one thing: they're panicking. 
Post a Comment
Read more

Day 1859: Julian Assange still in prison and under slow-motion execution by the Anglo-American imperialist criminals

failed evolution   On 11 April 2019, the Ecuadorian government of traitor Lenin Moreno, invited the Metropolitan Police into the Ecuadorian embassy in London, and they arrested Julian Assange . Since then, Assange is kept in Belmarsh high security prison in London, without actual charges.   The real reason world's number one political prisoner is still kept in this high security prison, is because he exposed horrendous war crimes carried out by the US imperialists and their allies.   The ruthless Western imperialist regime wants to punish the No1 real journalist in the world and make him an example for any Whistleblower or real journalist who will attempt to expose its big crimes in the future.   And the Anglo-American axis has now become officially a fascist coalition , framed by the rest of its Western pets. UK's Home Secretary Priti Patel, one of the most ruthless ever, decided to extradite Julian Assange to US. No surprise of course. The only question we had in mind is
Post a Comment
Read more