Το σύγχρονο Bankspeak και το οργουελικό Newspeak

του Τάσου Τσακίρογλου

Την ιδέα της «αποικιοποίησης του ανθρώπινου φαντασιακού από την πρόοδο» την έχει αναπτύξει εδώ και χρόνια ο Σερζ Λατούς.

Ο Γάλλος φιλόσοφος και οικονομολόγος έχει αναλύσει εκτενώς στα βιβλία του το πώς ο μύθος της αέναης προόδου, η οποία ταυτίζεται αποκλειστικά με την οικονομική μεγέθυνση, έχει εμποτίσει την κοινωνική συνείδηση, συμβάλλοντας αποφασιστικά για δεκαετίες στη γιγάντωση της κατανάλωσης μέσω της διαρκούς επέκτασης της παραγωγής και της διαφήμισης.

Στην περίοδο της κρίσης πολλοί είναι εκείνοι που θυμούνται τα χρόνια της ανάπτυξης (και της κατανάλωσης) με ένα αίσθημα νοσταλγίας και μια πίκρα που αφήνει η αίσθηση του χαμένου παραδείσου. Ετσι εξηγείται και το γιατί πολλοί ήταν έτοιμοι να ακούσουν στο παρελθόν ότι «λεφτά υπάρχουν» ή ότι μια αναδιανομή πλούτου είναι εφικτή, αρκεί να τοποθετηθούν οι κατάλληλοι άνθρωποι στην κυβέρνηση.

Πρόκειται για μια οιονεί μεταφυσική πίστη που θέλει να αγνοεί τα πραγματικά δεδομένα και αρκείται στην επαναφορά του status quo ante. Είναι δηλαδή προσανατολισμένη στο παρελθόν και όχι στο μέλλον.

Ετσι, είναι καθησυχαστική, αφού δεν απαιτεί από τους πολίτες διαρκή επαγρύπνηση, κινητοποίηση, επιλογές και ανάληψη ευθύνης. Είναι μια πράξη που προσομοιάζει στο τηλεοπτικό ζάπινγκ, αφού με το πάτημα ενός κουμπιού (συγκεκριμένα της ψήφου) μπορούμε ν’ αλλάξουμε το μενού της πραγματικότητας και να πάμε από το «θρίλερ» στη «ρομαντική κομεντί».

Την έννοια του «εποικισμού» ήρθε να μου τη θυμίσει μια συνέντευξη του ποιητή Θοδωρή Χιώτη, ανθολόγου της ποιητικής συλλογής «Εικόνες από το μέλλον: τα ποιήματα για την ελληνική κρίση».

Ο φιλόλογος και μεταφραστής αναφέρει εύστοχα ότι «η γλώσσα των οικονομικών συναλλαγών έχει “εποικήσει” την καθημερινότητά μας» και προσθέτει ότι τα ποιήματα της ανθολογίας «θέλουν να θέσουν ερωτήματα γύρω από τις βεβαιότητες, αλλά και τον απάνθρωπο χαρακτήρα μιας τέτοιας γλώσσας». Ονομάζει δε αυτή την απάνθρωπη γλώσσα «bankspeak», γλώσσα δηλαδή που χρησιμοποιείται στις οικονομικές συναλλαγές.

Η αναφορά παραπέμπει έμμεσα στη Newspeak στο «1984» του Οργουελ. Στο ολοκληρωτικό κράτος, στην προσπάθεια να ελεγχθεί και, τελικά, να καταργηθεί η σκέψη, χρησιμοποιείται η γλώσσα. Η εξουσία ετοιμάζει τη «Νέα Ομιλία».

Ο Οργουελ με το στόμα του Σάιμ αναφέρει:

[...] η Νέα Ομιλία είναι η μόνη γλώσσα στον κόσμο που το λεξιλόγιό της λιγοστεύει κάθε χρόνο [...]», για να προσθέσει: «[...] ο σκοπός της Νέας Ομιλίας είναι να στενέψει τα όρια της σκέψης. Στο τέλος θα κάνουμε κυριολεκτικά αδύνατο το έγκλημα της σκέψης, γιατί δεν θα υπάρχουν λέξεις για να το εκφράσει κανείς [...]

Φυσικά στις μέρες μας δεν έχουμε ολοκληρωτικό κράτος, αλλά μια ολοκληρωτική αντίληψη σε επίπεδο κοινωνίας, με την απόλυτη κυριαρχία της οικονομικής «επιστήμης», της στατιστικής, της λογιστικής και της ποσοτικής αντιμετώπισης των πάντων. Ολα αποτιμώνται σε χρήμα, όλα χρήζουν «αξιοποίησης», όλα είναι μετρήσιμα και εμπορεύσιμα. Ακόμα και οι ζωές μας, εμείς οι ίδιοι. Αξιολόγηση, ΑΕΠ, χρέος, έλλειμμα, λιτότητα, περιοριστική πολιτική, αξιόχρεο, έσοδα, έξοδα και πάει λέγοντας.

Ομως όσο πιο πολύ μετράμε τόσο πιο πολλά (από την πραγματική ζωή) χάνουμε. Τόσο λιγοστεύει η ποιότητα και ό,τι συνδέεται μαζί της: ανθρώπινες σχέσεις, δικαιώματα, πρόσβαση στη γνώση, ελεύθερος χρόνος, ανθρώπινα γηρατειά. Ωρα λοιπόν για απο-αποικιοποίηση του μυαλού και της σκέψης μας από τον οικονομισμό και τη βία που ασκεί πάνω μας.

Πηγή:

http://www.efsyn.gr/arthro/syghrono-bankspeak-kai-orgoyeliko-newspeak

Διαβάστε επίσης:

Πόλεμος ενάντια στο "1984"

Comments

Gaza 2 Years On: Yanis Varoufakis & Katie Halper on the Flotilla, Israel's PR Machine & What’s Next

DiEM25 Two years since October 7, Katie Halper (‪@TheKatieHalperShow‬) and Yanis Varoufakis join host Mehran Khalili to break down Israel’s genocide in Gaza, the latest on the flotilla, Israel’s influencer PR push, and the “peace plan”.

Capitalism & Genocide - Yanis Varoufakis Speech at the Gaza Tribunal, 23rd October 2025, Istanbul

Yanis Varoufakis On 23rd October, Yanis Varoufakis testified in front of the Jury of Conscience in the context of the Gaza Tribunal. His speech focused on the economic forces underpinning the genocide of the Palestinian people. In particular, he spoke on the manner in which capitalist dynamics have historically fuelled the white settler colonial project and, more recently, how the accumulation of a new form of capital - which he calls cloud capital - has accelerated, deepened and amplified the economic forces powering and propelling the machinery of genocide.

The Rise of the Thielverse & the Surveillance State

The Chris Hedges YouTube Channel Whitney Webb traces the Thielverse’s rise and the construction of the bipartisan modern surveillance state that Trump and his benefactors are deploying against dissidents and immigrants today.

World leaders rebel against US & Israel: to save Gaza, they demand international intervention

Geopolitical Economy Report Leaders from dozens of countries condemned the USA and Israel in their speeches at the UN General Assembly, demanding international intervention to save Gaza. Diplomats staged a mass walkout to protest Netanyahu's speech. Ben Norton shows how Latin American governments are standing in solidarity with Palestine.

Freedom Flotilla Coalition & Thousand Madleens to Gaza sailing to break the siege

Freedom Flotilla Coalition The next wave is already being prepared, help us buy the boats and get them ready to sail!

Προβλέψεις ...

GR elections Update (15/9): Αναθεωρημένες προβλέψεις (μετά το δεύτερο debate): ΣΥΡΙΖΑ 28-30% ΛΑΕ + ΣΧΕΔΙΟ Β' κ.λ.π. 20-23% ΝΔ 11-13% ΧΑ 6-8% ΚΚΕ 5-5,5% ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ 2,5-3% ΠΟΤΑΜΙ 2,5-3,5% ΠΑΣΟΚ + ΔΗΜΑΡ 3-4% ΑΝΕΛ 2,5-3,5% Update (11/9): Αναθεωρημένες προβλέψεις (μετά το πρώτο debate): ΣΥΡΙΖΑ 25-28% ΛΑΕ + ΣΧΕΔΙΟ Β' κ.λ.π. 20-23% ΝΔ 11-13% ΧΑ 6-8% ΚΚΕ 5-5,5% ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ 3,5-4% ΠΟΤΑΜΙ 2,5-3,5% ΠΑΣΟΚ + ΔΗΜΑΡ 3-4% ΑΝΕΛ 2,5-3,5% Update (04/9): Αναθεωρημένες προβλέψεις: ΣΥΡΙΖΑ 23-25% ΛΑΕ + ΣΧΕΔΙΟ Β' κ.λ.π. 20-23% ΝΔ 12-15% ΧΑ 6-8% ΚΚΕ 5-5,5% ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ 3,5-4% ΠΟΤΑΜΙ 2,5-3,5% ΠΑΣΟΚ 3-4% ΑΝΕΛ 2,5-3,5% Update (29/8): Αναθεωρημένες προβλέψεις: ΣΥΡΙΖΑ 23-25% ΛΑΕ + ΣΧΕΔΙΟ Β' κ.λ.π. 20-23% ΝΔ 12-15% ΧΑ 6-8% ΚΚΕ 5-5,5% ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ 4-4,5% ΠΟΤΑΜΙ 4-4,5% ΠΑΣΟΚ 3-4% ΑΝΕΛ 2,5-3,5% Update : Αναθεωρημένες προβλέψεις: ΣΥΡΙΖΑ 26-27% ...

A response to misinformation on Nicaragua: it was a coup, not a ‘massacre’

There is so much misinformation in mainstream corporate media about recent events in Nicaragua that it is a pity that Mary Ellsberg’s article for Pulse has added to it with a seemingly leftish critique. Ellsberg claims that recent articles, including from this website, often “ paint a picture of the crisis in Nicaragua that is dangerously misleading. ” Unfortunately, her own article does just that. It looks at the situation entirely from the perspective of those opposing Daniel Ortega’s government while whitewashing their malevolent behavior and downplaying the levels of US support they have relied on. Her piece is an incomplete depiction of what is happening on the ground, ignoring many salient facts that have come to light and which have been outdated by recent events. The following is a brief response to Ellsberg’s main points from someone who lives in Nicaragua and has observed the situation directly and intimately: https://grayzoneproject.com/2018/08/15/a-res...

The REAL reason why Trump is attacking Latin America

Geopolitical Economy Report The Donald Trump administration seeks to forcibly impose the US empire's hegemony in Latin America, waging war on Venezuela, imposing sanctions on Colombia's President Gustavo Petro, hitting Brazil with tariffs, and meddling in Argentina's election. Ben Norton explains how Trump and Marco Rubio are trying to cut off all western hemisphere ties with China and Russia, bringing back the colonial Monroe Doctrine, now known as the Donroe Doctrine.

Greta Thunberg Blasts Israel, 'Complicit' World Leaders After Release From Israeli Jail

DRM News Greta Thunberg delivered a fiery speech in Athens after her release from Israeli detention, calling Israel’s Gaza actions a “live-streamed genocide” and urging governments to “end complicity and arms transfers.” Speaking to thousands, she condemned global silence and vowed to keep fighting for Palestine through the Global Sumud Flotilla. Greta Thunberg and 27 Greek nationals arrive in Athens following their deportation from Israel after the Global Sumud Flotilla's interception en route to Gaza. Hear accounts of detention, aid blockade challenges, and calls for justice.

How Western media helped build and then protect the Israeli narrative that allowed a genocide to continue

globinfo freexchange For two years, Palestinians in Gaza have been killed in 4K on all of our screens. And for those same two years, many of the Western media institutions meant to hold power to account chose silence, distortion and doubt. Newsrooms repeated Israel's allegations with no pushback, ignored the evidence of genocide even as it played out live. This isn't a story about bias or mistakes. It's a story about how Western media helped build and then protect the Israeli narrative that allowed a genocide to continue. So, how many Palestinian lives have been lost because the world's news outlets chose to repeat Israel's narrative instead of questioning it? From the earliest days following October 7th, Israel's talking points were treated as fact. The now disproven claims of 40 beheaded babies and the story that Hamas used Palestinian civilians as human shields revived with every bombing of a hospital or school despite the mountain of evidence that it...

the unbalanced evolution of homo sapiens

Search This Blog